آداب حافظ خوانی در سرزمینمان ایران
فال حافظ را معمولا بزرگ جمع و یا کسی که میتواند به خوبی شعر بخواند، میگیرد. برای این کار ابتدا چشمان خود را میبندد و در دل نیت میکند. سپس یک فاتحه میخواند و به صورت تصادفی صفحه ای از دیوان حافظ را میگشاید و با صدای بلند برای همگان میخواند.
در هنگام تفعل معمولا این ورد را زیر لب میخوانند و بعد از آن فاتحه میخوانند و دیوان را میگشایند:
ای حافظ شیرازی، تو محرم هر رازی تو را به خدا و به شاخه نباتت قسم میدهم هر چه صلاح و مصلحت میبینی برایم آشکار و آرزوی من را برآورده سازی
فال حافظ در بین ایرانیان
از قدیم الایام در میان خانواده های ایرانی و در مراسم های ملی یا مذهبی همچون نوروز یا شب یلدا، تفعل به حافظ جزو رسم های زیبا و دلنشین بوده است و این سنت فرخنده تا به امروز سینه به سینه و نسل به نسل به ما منتقل شده است.
همواره در این سنت پسندیده در ایام و اعیاد مهم، بزرگ خانواده در دل آرزویی میکند و سپس صفحه ای را به صورت تصادفی میگشاید و آن را با صذای بلند میخواند.
لسان الغیب
عده ای لقب لسان الغیب را برای حافظ برگزیده اند و معتقدند حافظ از غیب سخن میگوید. البته به استناد یکی از اشعار حافظ هیچ کسی لسان الغیب نیست.
مردم ایران نیز تمایل بسیار زیادی به دیوان اشعار حافظ نشان داده اند و او را لسان الغیب و حافظ کل قرآن میدانند و دیوان حافظ را برگرفته از اسرار قرآن میدانند.
چه کسی اولین فال حافظ را گرفت؟
ادوارد براون در جلد سوم از کتاب تاریخ ادبیات ایران اشاره دارد که پس فوت حافظ عده ای حافظ را تکفیر میکردند و اجازه دفن او را در گورستان را نمیدادند. پس برای حل مشکل تصمیم گرفتند به کلام خود حافظ تفعل بزنند. آنها کلیه غزل های حافظ را در یک سبد ریختند و از یک کودک خواستند یکی از آن ها را از داخل سبد خارج کند و غزل شماره 79حافظ به خوبی و با دقتی عجیب و قابل تامل پاسخ شبهه پیش آمده را میدهد:
کنون که می دمد از بوستان نسیم بهشت
من و شراب فرح بخش و یار حورسرشت
مکن به نامه سیاهی ملامت من مست
که اگه است که تقدیر بر سرش چه نوشت؟
قدم دریغ مدار از جنازه حافظ
که گرچه غرق گناهست، می رود به بهشت